Cơm áo gạo tiền

Tôi thường nghe câu nói “cơm áo gạo tiền” đâu đó trên VTV3, đài truyền hình việt nam được phát sóng ra nước ngoài, và tất nhiên cả Nauy. Nhưng thiệt tình mà nói, lúc đó đối với tôi câu nói đó quá mông dung không chạm được đến não bộ. Chỉ đến bây giờ khi ngồi và quan xát lại một quá trình mà mình chuẩn bị giải tỏa, truyền đạt lại qua ngôn từ, thì bỗng dưng nó lại xuất hiện trong đầu và tôi thấy thật thấm thuý. Bạn hãy thử nghe câu truyện tôi kể và cho tôi nhận xét là tôi có hiểu đúng nghĩa của cụm từ này không nhé.

Mẹ tôi luôn đảm đan việc cơm nước hàng ngày cho chúng tôi mặc dù bà phải làm hầu hết 12 tiếng đồng hồ mỗi ngày và mặc dù chúng tôi cũng đủ hiểu để không đòi hỏi điều này ở bà. Nhưng nếu để con cái tự túc lo việc cơm nước thì bà lại cảm thấy rất buồn vì sự thiếu xót của một người mẹ. Nó như lấy mất thứ quan trọng ở họ mà chính mẹ tôi cũng đã từng thủ thỉ với tôi. “ Cả ngày không gặp được con cái, sáng thức thì con đi học, tối về thì con ngủ, thì chỉ có cách dùng những món ăn tự tay làm để triễn đạt tình cảm của mình cho con cái”. Tương tự câu nói “Đường đến trái tim của đàn ông đi qua dạ dày”   thì “Đường đến trái tim con cái cũng đi qua dạ dày” vậy.

Tôi nhớ những đêm chúng tôi thức khuya, háo hức chờ mẹ về chỉ để ăn cơm chung. Còn mẹ thì đang duy động thời gian rảnh ở nhà hàng để đem về cho chúng tôi một buổi tối với những món đặc sắc, đậm chất việt mà khó có thể tìm thấy ở đây. Nếu mẹ làm vịt ở nhà hàng thì sẽ có món đặc sản lòng vịt tối đó, những thứ vứt, không ăn được của người Nauy. Nói vậy để bạn hiểu là đồ gì bỏ hay giảm giá ở Nauy không có nghĩa là tệ, hại. Ở những siêu thị Nauy bạn sẽ có thể bị ngỡ ngàng vì số lượng giảm giá rất nhiều so với ở Việt Nam. Đồ dùng, quần áo, và cả đồ ăn đều thường xuyên mang bản giảm 30-70%, trên các bản giấy vàng, cam, đỏ. Hoàn toàn đây là những chiến dịch tiếp thị theo tình huống, theo mùa. Và mẹ tôi luôn tìm mọi cách săn hàng hạ giá. Đây là cách thông minh nhất để mưu sinh và giành giụm của bà, mà tôi chắc chắn là đa số thế hệ người việt trước chúng ta rất giỏi, đặc biệt là các bà mẹ.

Lúc nhỏ rồi khi lớn lên, trưởng thành đủ để tự lập, nhưng tôi vẫn chất hành lý mình mỗi lần về thăm nhà bằng những túi đồ ăn, quần áo. Bạn bè tôi không thể không ngạc nhiên với hộp đồ ăn trưa hay váy đầm tôi mặc đều một tay mẹ chọn. Nói như kiểu tôi tiểu thư lắm, nhưng bạn biết không nếu không nhận nó thì tôi sẽ trở thành đứa con bất hiếu, trước gương mặt buồn khôn tả của mẹ. Quen với cuộc sống sài ít giành nhiều, bà thử giúp cả đứa con gái mình cách mưu sinh ở thủ đô, thành thị mà theo bà chắc là rất bon chen. Bôn ba mỗi ngày ra siêu thị khi có chiến dịch hàng giảm giá như kiểu “Black Friday” thì mẹ tôi sẽ ôm tất cả những bộ quần áo đó cho cả tôi, em gái mà còn không thì cho gia đình ở Việt Nam. Nói thiệt chứ 90% đồ tôi mặc là chính tay mẹ lựa chọn.

Lúc còn trẻ có khi tôi nông nổi, không hiểu hết bầu suy nghĩ của mẹ. Cách sống, lựa chọn và những trắc trở âm thầm của bà. Những chiến lượt để mưu sinh nếu rơi vào một tình trạng xấu, như chiến tranh ngày trước và trong trường hợp của mẹ tôi là đơn thân nơi xứ người. Cách bà chắc chiêu tiền bạc cho mọi chi phí như đã lên một chiến lược bài bảng vậy, mà bất chợt một lúc nào đó tôi cũng phải sững sờ vì phục. Tôi chưa làm được. Nếu ngược lại là tôi làm mẹ đơn thân với 3 đứa con nhỏ ở một nơi không quen thuộc, tự bương trải thì tôi phải làm sao? Đúng là cơm áo gạo tiền sẽ lằn lỏi trong từng suy nghĩ của tôi mỗi ngày.

Bây giờ tôi đi làm lương cao gấp 3-4  lần mẹ, không con hay gia đình mà có khi tôi vẫn thấy bất lực khi không tài nào giành giụm được như mẹ ngày xưa.  Bạn bè tôi thậm chí còn than thở hơn cả tôi về phần này. Chúng tôi cũng học kinh tế, kế toán ngon lành mà phải rên rĩ vậy sao? Đó là chưa kể đến nỗi niềm trăn trở của những bật phụ huynh, là phải giành giụm tiền để cưới vợ, gã chồng cho con, và còn cả những người thân chung quanh họ. Và từ lúc nào đó tôi tự chập nhận định lý cơm áo gạo tiền như “phải làm sao để sống sót” theo cách nói của người Phương Tây.

Quần áo cũ cũng có thể mặc lại, rách cũng có thể giá và ít nhiều cũng đủ che thân, không hàng hiệu, nhưng cũng có nhạn hiệu. Mặc đẹp hay không cũng là cách bạn suy nghĩ, đánh giá theo nhu cầu. Ăn uống đủ nhưng đừng hoang phí và điều quan trọng cuối cùng là đừng bị lôi cuốn theo cuộc sống đua đòi thì mọi thứ sẽ có thể rất nhẹ nhàng và ngược lại không lắm khó khăn như ta nghĩ. Vậy chúng ta sống không phải chỉ biết kiếm tiền thật nhiều mà quên mất là bạn cũng cần cả một cái đầu để giải quyết việc tiền nông, thông minh để luyền lái con thuyền, tổ ấm của mình nữa.

Điều quan trọng tôi học được thêm là dù đó là tiền giành giụm từ mô hôi nước mắt của mình nhưng hạnh phúc nhất là không phải ngắm nó chồng chồng sắp sắp, hay tăng trong quy tài khoản ngân hàng mà là khi bạn thấy những nụ cười, niềm hạnh phúc nho nhỏ của ai kia như đã may mắn gặp được bạn trong cuộc sống của họ.

Cơm áo gạo tiền cứ mãi miết cuốn ta đi

Qua ký ức xa xăm của một đời người phiêu bạt.

Đêm trăng sáng ngọt ngào tiếng à ơi của Bà, của Mẹ.

Ngoài khung cửa, bầu trời thoáng đãng.

Tôi mang theo ánh trăng vào cả giấc mơ.

...

Trích từ bài thơ “ Dòng đời mưu sinh”.