Nhật ký 2015

Khi đếm xuống 45 giây cuối cùng của năm 2015 và trước khi nút champagne bắn vuốt lên không gian, toé những giọt rượu vào những gương mặt đang chờ đợi, hưởng ứng đầy niềm vui và phấn khởi. Đây là khoảng khắc nhắc tôi nhớ đến sự lựa chọn của mình, đặt điểm móc cho gần một năm trở lại Việt Nam. Không giống mọi năm trong không khí ấm áp tại nhà, ngắm nhìn pháo bông một vùng trời âm độ. Lần này là ở một quán bar khách sạn 5 sao, nhìn xuống là biển, lên là trời đầy sao. Trong không khí mát mẻ, tiếng nhạc quay cuồng như đánh theo nhịp của những con tim đang hực hồi sức sống.  Bỏ qua tất cả muộn phiền lo âu, tôi chào đón 2016 như một mở ngoặc, cái bắt đầu mới cho niềm vui, hạnh phúc và hy vọng. Ngay lúc đó tôi lạc quan, thoải mái và rất yêu đời.

Nghĩ lại, có lẽ trước giờ tôi chưa bao giờ ngông cuồng như lần đó, đã quyết định một thứ mà làm nhiều người xung quanh phải nhứt đầu. Đó là khi tôi bỏ sự an ngư với công việc và cuộc sống để chạy theo một lời chăn chối ở cái tuổi trung niên. Tôi đã quyết định đánh dấu nó bằng một tình yêu trọn vẹn, ích kỷ nhất trong tất cả những lần ích kỷ nhỏ nhen, hay lởn quởn trong suy nghĩ, rờm rà lên kế hoạch. Lần này gọn gàng và bất ngờ nhanh chóng. Tôi về Việt Nam!

Tôi quan trọng hoá việc trở về cũng là vì để tìm lại cảm giác hoài niệm xưa mà chỉ khi đã có, bạn mới hiểu được tầm quan trọng của nó. Mặc dù nơi cắt rúng ngày nào tràn ấp không gian ấm áp gia đình đã không còn như xưa, nhưng quá khứ quả là một góc trời cực kỳ đẹp như đã ám chỉ, thì nhất thiết tôi phải trở lại ít nhất một lần.

Sài Gòn là nơi tôi chọn đặt chân ngày về. Không lạ nhưng cũng chẳng quen thuộc với tôi.  Nó nhồi trộn giữa thành thị xa hoa và một khoảng hồn quê nhỏ bé. Ngợp và choáng váng trong cái nhìn đầu không mấy hấp thụ. Tôi không thích nó như Nha Trang, Sapa, Đà Nẵng, Hội An. Sài Gòn đẹp theo kiểu tiểu thư khi khoác lên mình chiếc áo lộng lẫy, tô son, phấn mỹ cầu kỳ vào ban đêm, rồi lại trở về với bộ mặt mộc không hề ít tì vết vào ban ngày. Nó làm tôi nhiều lúc không nhận ra bản chất việt của mình ở dây, vì luôn có cảm giác sợ sệt, đầy nghi toan trong dòng người qua lại. Rôì tôi trở nên thụ động trong hành động và cảm thấy hoang mang, bất an về sự an toàn. Nó như một con tắc kè không ngừng thay đổi màu sắc.

Khi ra đường ở đây, đầu tôi luôn bao vây bằng những suy nghĩ về vấn đề sinh sống, sinh hoạt của những người dân. Thông thường tôi dùng máy ảnh để ghi lại cho đủ những điều mình thấy như những chuyến du lịch về thăm lần trước, còn lần này thì khác biệt. Đôi mắt và cái đầu quan sát và suy ngậm nhiều hơn. Đi bar một đêm tôi bắt đầu ngẫm ra số tiền này có thể chi cho cả một tháng lương của một người. Nhìn những người buôn bán vặt bằng những chiếc xe đạp, chất cả tá kilo, vang trong không gian lời mời gọi bằng chiếc máy nhỏ tự động, lại làm tôi thêm suy nghĩ. Làm sao họ có thể sống nổi chỉ bằng cái xe bánh giò, chè, cốc ổi rồi còn cả tiền điện cho cái máy kia nữa. Tâm lý tôi lại giằng co mỗi lần chạm mặt. Nếu  không mua thì cảm thấy tội lỗi mà mua thì không hẳn là để ăn. Mỗi lần mua tôi đều nói một lời cảm ơn như một sự ngưỡng mộ, trân trọng tôi dành cho họ, kèm theo ánh mắt đầy động viên. Nhưng dường như không nhiều người cảm nhận được điều đó. Cảm giác cuộc đời đã không may cho họ như đã nuốt chửng những tia hy vọng đổi đời, chỉ còn lại duy nhất mong ước đủ ăn, sống sót qua ngày. Đó là một phía cạnh của những cuộc sống không đầy đủ, mọi người chung quanh cố gắng mỗi ngày để vượt qua, sống tựu vào nhau. Rất trần truội, mộc mạc nhưng tràn đầy sức sống.

Nhưng bên cạnh đó phải nói là Việt Nam thay đổi rất nhiều trong cơ sở, hạ tầng sau chỉ mấy năm. Công ty, tập đoàn nước ngoài đặt trụ sở tại đây tăng dần và thu hút nhiều ngoại quốc và đặc biệt ngạc nhiên là rất nhiều việt kiều trẻ về làm việc. Tôi tìm thấy cả một trang cộng đồng riêng dành cho hội người ngoại quốc tại Sài Gòn. Nơi đây xôn xao, bàn tán rất nhiều, từ vấn đề tìm nhà đến việc làm sao cưa gái Việt. Đặc biệt tôi ngượng mô khi nhìn thấy thế hệ trẻ bấy giờ thật năng động. Họ hùng lên một phong trào xây dựng hình ảnh doanh nhân, công ty riêng, tham gia những khoá học làm giàu, kinh doanh rất rầm rộ. Không ngừng hy vọng, nắm bắt thời cơ họ bước tiến trong cuộc sống. Tôi nhận thấy cử chỉ, thái độ, cách ăn mặt cũng thoáng hơn, theo một phong cách phương tây hay anh bạn Hàn Quốc. Điều bất ngờ nữa là trình độ ngoại ngữ tiếng Anh đã được cải tiếng rất nhiều nếu so với những nước lân cần. Chắc vì Sài Gòn đã trở nên đa quốc gia, hoà nhập phong cách toàn cầu hơn, vì thế tôi không hề hối tiếc khi về làm việc lần này. Có những nghành công nghiệp không đáng kể ngày xưa thì nay phất lên theo sự ảnh hưởng, như thời trang, công nghệ thông tin, làm đẹp. Nhìn chung, môi trường kinh doanh nơi đây trở nên đa dạng, phong phú. Việt Nam đang trong tiềm năng phát triển và cần được đổi mới, tân cách như được suy đoán là “con hổ” cuối cùng của Châu Á Thái Bình Dương.

Kể về việc hoà nhập vào những con người ở đây cũng không hề đơn giản với tôi. Chắc vì giữa tôi với họ đã có một khoảng cách quá lớn trong cuộc sống và suy nghĩ. Nếu nói nơi đây là nơi mở thêm mối quan hệ, network nhanh nhất thì tôi tin là tốt, nhưng nếu là nơi để kết bạn thì không vậy. Cái bề ngoài, cư xử và cách nói chuyện của họ nhiều lúc làm tôi bàng hoàng vì nó không giống với những gì tôi đối mặt ở Nauy. Tôi cũng việt lắm, hiểu phong tục, thành thảo ngôn ngữ….nhưng tôi vẫn cảm thấy không thuộc về nơi này hẳn. Tôi có dị ứng với những thứ ở đây, giống như tôi cũng có những dị ứng đặc biệt với Nauy. Rồi tôi hiểu ra mình đang rong chơi lẩn quẩn để tìm ra vài giải đáp rồi lại thay vào thêm vài câu hỏi. Nó như một tiết học mà luôn có sự trao đổi giữa thầy và trò. Vẫn chưa có một câu trả lời tuyệt đối hoàn hảo, vì vẫn thiếu cụ thể chứng minh?

Nói chung Việt Nam mang lại nhiều hình ảnh tràn đầy sức sống nhưng đồng thời cũng dáy lên trong tôi sự cực quyệt, chán nản vì sự bất lực của mình nơi này. Thời gian ở đây lâu nên có nhiều thứ làm tôi suy nghĩ đến mức đưa tôi đến cảm giác cực đoan. Có thể nói điều tích cực nhất ở đây là người việt mình đang cố gắng rất nhiều để vượt qua sự nghèo khổ bấy lâu, nhưng tiêu cực là đời sống của họ như đang tuột dốc phong phanh. Kết luận cho chuyến đi Việt Nam lần này là rất nhiều hiểu ích, kết náp thêm kinh nghiệm sống cho cái tuổi trung niên vẫn còn đầy ham muốn, sức sống và ý tưởng. Việt Nam hợp với sự sáng tạo của tôi, một con tắc kè thích biến đổi màu sắc.